دیاگ چیست ؟

دیاگ مخفف کلمه diagnosing به معنی عیب یابی است . 

سالهای اولیه دهه 80 خودروسازان برای راحتی کار تعمیرکاران تصمیم گرفتند که سیستمی پیاده سازی کنند تا تعمیرکاران به راحتی بتوانند سراغ قطعه معیوب رفته و نسبت به تعمیر و یا تعویض آن اقدام کنند . 

در نتیجه قطعه ای تحت عنوان ECU ( کامپیوتر خودرو ) را به عنوان قسمت اصلی پردازش اطلاعات ساخته و برای قسمتهای مهم خودرو نظیر گیربکس ، خنک کننده ، ترمزها ، قطعات برقی و … یکسری سنسور و عملگر نصب کردند تا هنگام برخورد با مشکل، عیب با کد خطا در ایسیو ظاهر شود . 

• بیشتر بخوانید : ایسیو چیست ؟ 

دستگاه دیاگ یا عبارت فارسی آن دستگاه عیب یاب دستگاهی است الکترونیکی که با کامپیوتر خودرو ارتباط برقرار کرده و با دریافت برخی اطلاعات ، تعمیرکار را برای عیب یابی خودرو کمک می کند .

بهتر است علاقمندان محترم به این موضوع توجه داشته باشند که دستگاه دیاگ یک دستگاه جادویی نیست و بیشتر زحمت عیب یابی را تعمیرکار باید شخصا بر عهده داشته باشد . اطلاعاتی که دستگاه عیب یاب از کامپیوتر خودرو دریافت می کنند به چند دسته تقسیم می شوند :

• کد های تشخیص عیب سیستم انژکتوری ( عمدتا عیوب الکترونیکی )
• کدهای عملکردی موتور

کدهای تشخیص عیب مربوط به عیوب الکتریکی یا الکترونیکی هستند که در سیستم انژکتوری موتور شامل سنسور ها و انژکتورها و سایر عملگرها به وجود آمده و کامپیوتر خودرو آن ها را تشخیص می دهد.

این کدها در حافظه کامپیوتر ذخیره شده و توسط دستگاه دیاگ دریافت می شود . دستگاه دیاگ بعد از دریافت این کدها آن ها را روی صفحه نمایش می دهد . تعمیرکار با مشاهده این کدها متوجه می شود که کدام یک از قطعات معیوب است ; اما سریعا نباید نسبت به تعویض قطعه اقدام کرد !

عیوب مونتاژی یکی از عیوب رایج در سیستم های انژکتوری موتور خودروها می باشند . تصور کنید که کانکتور یکی از سنسورها در جای خود شل شده باشد .

همچنین ببینید : خرید دستگاه دیاگ

مسلما وقتی اقدام به تعویض سنسور می کنید ، کانکتور آن را جدا کرده و بعد بر روی سنسور جدید محکم جا زده می شود … از کجا معلوم که سنسور اولیه سالم بوده و تنها کانکتور آن شل شده باشد . با این کار ، عیب شناسایی نشده و تنها بهای سنسور تعویضی به حساب صاحب خودرو نوشته می شود .

هر کارخانه خودرو سازی موظف است برای تمامی خودروهای تولیدی خود دستگاه دیاگ مربوطه را تهیه و در اختیار تمامی تعمیرگاه ها و مراکز سرویس خود قرار دهد .

در نتیجه کارخانه بنز فقط برای خودروهای بنز دستگاه دیاگ تهیه خواهد کرد و نمی توان خودروهای پژو یا رنو را با دستگاه دیاگ بنز عیب یابی کرد . در حال حاضر خودروهای ساخت پژو ، سیتروئن ، نیسان ، بنز و … در ایران دارای پشتوانه فنی از شرکت های اصلی بوده و دارای دستگاه دیاگ برای تمامی محصولات خود هستند .

اگر به دستگاه دیاگ پژو یا هر دستگاه دیگری مراجعه کنید متوجه خواهید شد که در اولین مرحله نوع خودرو را باید تعیین کنید . کارخانه پژو انواع مختلفی خودرو تولید و عرضه می کند که تنها انواع محدودی از آن ها در ایران در دسترس است ;

اما کارخانه پژو موظف است دستگاه عیب یاب خود را برای عیب یابی تمامی انواع خودروی پژو طراحی و عرضه کند . پس در اولین گام برای عیب یابی باید نوع خودرو را تعیین کرد .

خودروهای مختلف دارای کدهای عیب یابی متفاوتی هستند و ممکن است بر اساس طراحی از کدهای مختلفی برای تبادل اطلاعات بین کامپیوتر و دستگاه دیاگ استفاده کنند .

این موضوع برای خودروهای تولیدی یک کارخانه نیز ممکن است وجود داشته باشد . مثلا پژو 405 و 206 دارای کد ارتباطی مختلفی می توانند باشند . حتی خودروی 206 با تیپ متفاوت نیز ممکن است کدهای تبادل داده متفاوتی نسبت به هم داشته باشند .

دستگاه دیاگ از طریق یک کابل به کانکتور مخصوص عیب یابی خودرو ( OBD ) متصل می شود . این کانکتور ممکن است درون اتاق و زیر داشبور باشد یا اینکه مانند سمند و پژو 405 زیر کاپوت قرار داشته باشد . به هر حال باید کابل دستگاه عیب یاب را به کانکتور عیب یابی متصل کرد .

پس از آن نوبت به برقراری ارتباط میرسد . برای این مرحله کامپیوتر یا کامپیوترهای خودرو باید روشن باشند . پس لازم است سوئیچ را کاملا باز کنید ( حالت اکسسوری کافی نیست ) اما استارت نزنید زیرا نیازی به روشن کردن موتور نیست . بلافاصله باید ارتباط کامپیوتر با دستگاه دیاگ برقرار شود .

سپس وارد منوی Connect شوید و با کامپیوتر موتور ارتباط برقرار کنید . اگر ارتباط کامل باشد پیامی روی صفحه می آید و می گوید که ارتباط برقرار است . اگر حدود 15 ثانیه بیشتر طول کشید بدانید که جایی اشکال دارد ; زیرا 5 ثانیه یا کمتر کافی است .

عیب یابی از این مرحله به بعد آغاز می شود . خواندن کدهای خطا کاری است که باید انجام دهید ولی باید با هوشمندی و مهارت برخورد کنید . کدهای خطا را جامع در نظر بگیرید ; زیرا مجموع چند کد خطا که همزمان ظاهر شده اند می توان متوجه یک ایراد عمده شد ولی اگر تک تک آنها را در نظر بگیرید ، متحمل هزینه هنگفت خواهید شد و ایراد خودروی شما نیز برطرف نخواهد شد .

متاسفانه دستگاه های عیب یاب فاقد هوشمندی لازم درباره تعیین عیوب مرکب هستند و لازم است تعمیرکار خبره این عمل را شخصا به درستی انجام دهد . یعنی چه ؟

یعنی چنانچه به عنوان مثال پس از دیاگ زدم متوجه شدید سنسوری مثل مپ سنسور دچار مشکل شده ، دیاگ به شما نمی گوید که آیا این عیب بخاطر مشکل در سیم کشی است یا خود قطعه دچار مشکل شده است . 

+ اگر میخوای تعمیرات ایسیو رو حرفه ای یادبگیری کلیک کن : دوره آموزش تعمیرات ecu 

خواندن پارامترهای کاری موتور روشن از دیگر قابلیت های دستگاه عیب یاب است . پارامترهای موتور عبارتند از سرعت موتور ، دمای هوا ، دمای آب ، آوانس جرقه ، مقدار سوخت ، این یا ریچ بودن دود اگزوز ، مقدار باز بودن دریچه گاز ، مقدار باز بودن استپر موتور و موارد دیگر که با بررسی آن ها می توان کارکرد موتور را دقیقا مورد بررسی و ارزیابی قرار داد .

اگر کسی بتواند همزمان با بررسی کدهای خطا ، پارامترهای کاری موتور را نیز مد نظر قرار دهد می تواند به راحتی عیب موتور اعم از عیوب برقی یا حتی عیوب مکانیکی را نیز تشخیص دهد .

خواندن پارامترهای عملکردی موتور نیز یکی از داده های مهم محسوب می شود . یک تعمیرکار ماهر اغلب به این داده ها اکتفا می کند و از کدهای عیب برای چک کردن تعمیر استفاده می کند .

پس سعی کنید تحلیل درستی از مقدار پارامترها داشته باشد . این نوع تحلیل نیاز به تجربه و علم فراوانی دارد که به راحتی قابل کسب است و تنها به مطالعه و دقت نیاز دارد . برای نمایش پارامترها منوی مربوطه را انتخاب کنید .

در این صورت جدولی شامل نام پرامتر و مقدار آن نمایش داده خواهد شد که با بررسی آن ها می توان علاوه بر عیوب الکترونیکی ، بسیاری از عیوب مکانیکی موتور را هم به راحتی تشخیص داد .

• انواع  دستگاه دیاگ

همان طور که قطعات خودروها با هم متفاوت هستند برای عیب یابی آن ها نیز انواع مختلف دیاگ نیاز است . البته در مجموع کارایی همه ی آن ها مانند یکدیگر می باشد ، به این ترتیب که کد خطا را شناسایی می کنند . تفاوت های آن ها در نرم افزار است . یعنی کدهای مربوط به هر دستگاه با دیگری متفاوت است .

بنابراین هر کارخانه ی تولید کننده موظف است متناسب با خودروی تولیدی خود دستگاه دیاگ آن را نیز تولید کند و در اختیار نمایندگی ها و مراکز تعمیرگاهی خود قرار دهد . البته بعضی از دیاگ ها ( مانند دیاگ نگار خودرو ) قابلیت استفاده برای چند مدل خودرو را دارند در صورتی که عیب یاب هایی هستند که تنها برای یک نوع موتور طراحی شده اند .

آنهایی که به صورت پیشرفته تر طراحی شده اند قابلیت ارتقای برنامه به ورژن جدید را دارند .( دستگاه دیاگ نگار خودرو دارای چنین قابلیتی است ) . ناگفته نماند که برای استفاده از دیاگ باید توجه داشته باشید که در منوی انتخاب خودرو باید نوع را درست وارد کنید در غیر اینصورت ممکن است کد نشان داده شده مربوط به دستگاه دیگری باشد . حتی در مواردی تیپ های مختلف یک مدل خودرو با یکدیگر در کدهای قطعات تفاوت دارند که با توجه به این مطلب نیز حائز اهمیت است .

پس دیاگ ها به دو نوع شرکتی و مولتی برند ( مانند دیاگ نگار و ویمکس ) تقسیم می شوند .

حال کدام دیاگ را بخریم ؟ معمولا نمایندگی ها یا افرادی که روی خودروهای شرکتی خاص کار می کنند تنها از دیاگ همان شرکت موسوم به دیاگ OEM استفاده می کنند و تعمیرکارانی که خودروهای متفاوت را تعمیر می کنند از دیاگ مولتی استفاده می کنند .

اگر علاقه به یادگیری بیشتر در مورد ایسیو و تعمیرات آن و همچنین کسب درآمد مناسب برای آینده شغلی خود دارید ، پیشنهاد میکنیم در کلاسهای مجموعه ما شرکت نمایید !